İnsanlar Vasiyetlere Muhtaçtır

Bil ki, vasiyet etmek müstehabtır. Çünkü insanların vasiyete ihtiyacı vardır. Zîrâ insan ehliyle mağrur olur. Yâni hayatında uzun bir süre hep dünyâ hayatını ümit edip ona aldanır ve onun için çalışır. Bütün gayretini dünyâ hayatına verir. Ama hastalandığı zaman ve öleceğinden korkmaya başladığı ân, malı ile herhangi bir şekilde taksiratının yâni ibâdet ve sevablardaki noksanlıklarını tedârik etmeye başvurma ihtiyacını duyar. Eğer adam vefat ederse, onun düşündüğü maksadına göre malı sarfedilecektir. Yok ölmez ve bu hastalığından iyileşirse o malını, yine o ândaki taleb ve ihtiyaçlarına göre harcayacaktır. Hadîs-i şerifte buyuruldu:

“Muhakkak ki, Allahü Teâlâ hazretleri, size ömürlerinizin sonunda malınızın üçten birisiyle sadaka verme konusunda lütufta bulunmuştur; Amellerinizde ziyâdelik için. Malınızı istediğiniz şekilde koyup, harcayın.”Muhakkak ki Allahü Teâlâ vefatınız ânında size malınızın üçte birisiyle sadaka verme konusunda lütufta bulunmuştur; Amellerinizde ziyâdelik için.“

Vefat etmek üzere olan kişi, namazın ve orucun fidyesini vasiyet eder. Her farz namaz İçin yarım sa1 buğday (1450 gram buğday veya bedelini) vermesini vasiyet eder.

Vasiyet Edilecek Şeyler

Vefat etmek üzere olan Müslüman şunları vasiyet eder:

1 – Beş vakit namaz,

2– Vitir namazı,

3– Ramazan-ı şerif orucu için her günden dolayı yine yarım sa’ buğday verir.

4– Adak oruçlar için,

5– Haccı vasiyet eder. Şeyh tefsirinde buyurdu: Haccı vasiyet eder, eğer kişinin üzerine hac farz olmuş da hacca gitmemiş ise,

6– Keffâretleri vasiyet eder.

a) Oruç keffareti,

b) Yemin keffareti,

c) Zıhar keffareti,

d)  Kati keffareti gibi keffâretler.

7– Bütün vacipleri vasiyet eder. Özetle üzerinde borç olarak kalan vacipleri vasiyet eder.

(Üzerine vacip olduğu halde kesemediği kurban gibi) vacipleri vasiyet etmek vaciptir.

Eğer kişi, vasiyette bulunmaz ise, vârisleri muhayyerdirler. Dilerlerse yerine getirirler; dilemezlerse getirmezler. Fetva buna göredir. (Hadîs-i şerifte şöyle buyurulmaktadır:

Ebû Hüreyre (r.a.) hazretlerinden rivayet olundu. Adamın biri. Efendimiz (s.a.v.) hazretlerine şöyle dedi:

-“Yâ Rasûlellah! Babam bir şey vasiyet etmeden vefat etti. Geri bir çok mal bıraktı. Kendisinin yerine sadaka verirsek, ona keffâret olur mu?” Efendimiz (s.a.v.) hazretleri:

-“Evet! Olur.” Buyurdular.Yine başka bir hadîs-i şerifte şöyle buyuruldu:

Ibni Abbas (r.a.)dan rivayet olundu. Sa’d (r.a.), Efendimiz (s.a.v.) hazretlerine sordu:

-“Annem, hiçbir şey vasiyet etmeden öldü. Ondan için sadaka verirsem olur mu?“

Efendimiz (s.a.v.) hazretleri buyurdular: -“Evet! Olur.

8– Hasımların memnun edilmesini,

9– Düşmanlarının razı edilmesini,

10–  Üzerinde bulunan kul hakkının hak sahiblerine verilmesi ve,

11 – Borçlarının ödenmesini vasiyet eder.

İmam Şafiî Hazretlerinin Vasiyeti

Hikâye olundu: imam Şafiî (r.h.) hazretleri, ölüm hastalığı ile hastalandığında şöyle buyurdu:

-“Falanca kişiye söyleyin beni yıkasın!“

İmam Şafiî hazretleri öldüğünde, onun vasiyetini ilgili kişiye ulaştırdılar. 0 da geldi.

-“Bana İmam Şafiî hazretlerinin vasiyetnamesini getirin.” dedi. Getirdiler. Adam vasiyetnâme’ye bakıp okudu. İmam Şafiî hazretlerinin üzerinde yetmiş bin dirhem borç vardı. Adam, bu borcu ödemeyi kendisine vazife bildi. 0 borcu ödedi ve adam:

-“Bu benim, İmam Şafiî hazretlerini yıkamamdır. 0 bana bunu emretti,” dedi.

Sahih olan haberde Efendimiz (s.a.v.)  hazretlerinin şöyle buyurdukları rivayet edildi:

Efendimiz (s.a.v.) hazretleri, buyurdular: -“Vasiyet   etmeyene   ölülerle   beraber   konuşmasına   izin verilmez.” 0 zaman:

-“Yâ Pasûlellah! Ölüler konuşur mu?” diye soruldu. Efendimiz (s.a.v.) hazretleri:

-“Evet! Ölüler konuşurlar ve hatta birbirlerini ziyaret bile ederler.” Buyurdu

.

Kaynak : Kenzül-Ummâl, hadis no: 46086 – İsmail Hakkı Bursevi, Rûhu’l-Beyan Tefsiri: 2/314.

.