Şeyh Ebû Hazma el-Horasânî (k.s.) Hazretleri Kimdir ?

Şeyh Ebû Hazma el-Horasânî (k.s.) hazretlerinin, doğum târihi bilinmemektedir.
Cüneyd-i Bağdadî hazretleriyle aynı asırda yaşamıştır.
Ebû Türâb-ı Nahşebî ve Ebû Saîd-i Harrâz ile yolculuk edip sohbet etmiştir. Zamanındaki âlimlerin ve evliyanın ileri gelenlerinden idi.
Dînî meselelerin inceliklerine vâkıftı.
Verâ (haramdan kaçınma) sahibiydi.
Haramlardan çok sakınırdı.
Ahmed bin Hanbel hazretleri ona hürmet duyar, tasavvufla ilgili meselelerde ona sormadan cevap vermezdi.
Kendisine sorulan bir meseleyi Ebû Hamza Horasânî’ye arz eder;
-“Bu hususta ne buyurursun ey sofi!” derdi. Uzun seneler insanlara İslâm dîninin emir ve yasaklarını anlatarak onların dünyâ ve Âhiret saadetine kavuşmaları için gayret sarf eden Ebû Hamza Horasânî pek çok defâ hacca gitmiştir. Hac yolculukları ve hac ibâdeti esnasında pek çok âlim ve evliyayla görüşüp sohbette bulundu.

Ebû Hamza Horasânî hazretleri, derin âlim ve büyük velî idi. Allahü Teâlâ’nın emirlerine ve Peygamber efendimizin sünnetine tam uyardı. Haramlardan ve şüphelilerden şiddetle kaçınırdı. Dünyâya meyletmezdi. “Bir kimse ölümü unutmaz devamlı düşünürse, bakî devamlı olan her şey ona sevdirilir ve fânî, geçici olan her şeyden nefret ettirilir.” buyururdu. “Allahü Teâlâ hakkında marifet sahibi olan ârif-i billah kimse, maîşetini günü gününe temin eder. Yâni sâdece günlük maîşetini düşünür. Dünyevî maîşetini asgarîye indirerek uhrevî maîşetini âzamiye çıkarır.” buyurmuştur. Bir kimse gelerek; “Bana nasîhat et.” dedi. Ebû Hamza Horasânî ona; “Önündeki sefer için azık hazırla.” buyurdu. “Garip kimdir?” diye sorulunca;
“Ülfetten sıkılandır. Yâni dost ve akrabasından sıkılan ve onlara yabancılaşan kimsedir. Bir kimse her nevî ülfetten sıkılırsa o garip olur. Zîrâ dervişin dünyâda vatanı yoktur. Vatan olmayan yerde ülfet sıkıntıdır. Dervişin ülfeti, yaratılmışlardan ve Allahü Teâlâ dan başkasından kesilince, o her şeyden sıkılır. O işte o zaman garip olur. Bu yüksek bir derecedir. En iyi bilen Allahü Teâlâ’dır.“

İnsanlara dünyâ ve Âhiret’te kurtuluşun yolunu göstermek için ettiği sohbetlerinde buyurdu ki:
-“Nefsinden sıkılan kimsenin gönlü, yüce Mevlâsma bağlanmakla ünsiyet, yakınlık ve huzur bulur.”
“Arif, ikram olunan şeyin yok olmasından, eldeki nimetin gitmesinden ve vâad edilen azabın başa gelmesinden korkar. Arif maişetini günü gününe savar, gıdasını günlük olarak alır.”
“Allahü Teâlâ bir kimseye şefkatle nazar ederse, hiç şüphe yok ki bu nazar o kimseyi mesut kişilerin menzillerine ulaştırır. Onun içini ve dışını doğrulukla süsler.”
“Sofi kimdir?” diye soran bir kimseye;
-“Sofi, her çeşit pislikten tasfiye edilen ve kendisinde hiç bir şekilde muhalefet kiri kalmayan kimsedir.” buyurdu.
Şeyh Ebu Hazma el-Horasanî hazretleri. 902 (H.290) senesinde Nişabur’da vefat etti. Ebû Hafs-ı Haddâd’ın kabri civarına defnedildi.

Kaynak : İsmail Hakkı Bursevi(k.s.), Ruhu’l Beyan Tefsiri: 7/685-687.