Şeyh Ebû’n-Necîb es-Sühreverdî Hazretleri Kimdir ?

Şeyh Ebû’n-Necîb es-Sühreverdî Hazretleri Kimdir ?

Şeyh Ebû’n-Necîb es-Sühreverdî , buyurdular:Nesebİ Hazreti Ebu Bekir , Sühreverd kasabasında doğdu.Nizamiye Medresesinde hocalık yapan Es’ad Mühenî’den, tasavvuf İlmini :İ Ahmed Gazâlî’den, hadîs İlmini Ali bin Neyhan’dan tahsil etti.

Talebeliğinde bir gün hocası kendisine;’Sende bir karartı, bir zulmet seziyorum.” Bunun üzerine Abdülkâhir hazretleri hemen oradan ayrıldı. İki üç gün hiçbir şey yemedi. Yanında da yiyecek bir şeyi yoktu. Dicle kıyısına giderek suya girip, açlığının böyle gitmesini istedi. Fakat yine açtı, Bir süre sonra bir sokaktan geçerken, ellerindeki tokmaklarla pirinci döverek un hâline getiren insanlar gördü. Onlara;-“Beni de ücretle çalıştırır mısınız?” diye sordu.-“Ellerini görelim.” dediler. Gösterince;-“Bu eller ancak kalem tutar.” diyerek ona içine altın konulmuş bir kâğıt verdiler, O da;-“Bunu alamam, zîrâ bir iş yapmadım. Eğer yazılacak bir şey varsa onu yapabilirim.” dedi. İçlerinde uyanık birisi hizmetçisinden bir tokmak isteyerek, Abdülkâhir Sühreverdî’ye verdi. Onlarla beraber pirinç dövmeye başladı. Fakat bu işe alışık olmadığından bir saat kadar çalışabildi. İş sahibi, ona bir altın verdi ve;-“İşte senin ücretin.” dedi. Parayı alarak oradan ayrıldı. Allahü teâlâ ilim öğrenmek arzu ve isteği verdi. Din bilgilerini en İnce noktalarına kadar öğrendi.

Bir gün dergâhına üç hıristiyan İle üç yahûdî gelmişti. Onlara îmânı ve islâmı anlattı, Kabul etmediler. Bunun üzerine Abdülkâhir Sühreverdî, herbirinin ağzına bir yudum süt verdi. Sonra herbiri kelime-i şehadet getirerek müslüman oldular ve;-“O sütü içince kalbimizdeki (hıristiyanlık ve yahûdîliğin) bütün küfür pisliklerinin dışarı çıktığını hissettik.” dediler. Abdülkâhir Sühreverdî hazretleri ise;-‘Allahü teâlâya yemin ederim ki, sizin önce müslüman olmayışınızın sebebi, şeytanlarınızın mâni olması idi. Burada önce onlar yenildi. Size Allahü teâlânın hidâyet vermesi İçin biz de duâ ettik.’ dedi.Sonra Sühreverdî hazretleri mübarek ellerini onların gözlerine sürdü. Keramet olarak onlar uzak’ yerlerdeki tanıdıklarını gördüler ve onlara müslüman olduklarını bildirip islâm dînine davet ettiler.

Abdûlkâhir Sühreverdî hac farîzasını yerine getirmek İçin kardeşinin oğlu ile Mekke’ye gitmişti. Birgün Kâbe-i muazzamada murakabe, Allahü teâlâyı tefekkür, düşünme hâlinde iken, Hızır aleyhisselâm teşrifbuyurdu. Fakat Abdülkâhir Sühreverdî hiç hâlini bozmayarak, murakabeye devam etti. Hızır aleyhisselâm bir süre durduktan sonra, gitti. Bir müddet sonra Şeyh hazretleri başını kaldırınca yeğeni;-‘Efendim! Bugün Hızır aleyhisselâm teşrif buyurdular. Siz ise kendilerine hiç bakmadınız sebebi neydi?” diye sorunca, Abdülkâhir Sühreverdî;-‘Sen bilmiyor musun ki, eğer Hızır aleyhisselâm gelmiş gitmiş İse yine teşrifleri mümkündür. Fakat o zaman kavuşmuş olduğum ilâhî tecellîyi elimden kaçırmış olsaydım bir daha nerede bulabilirdim. Belki onun pişmanlığı kıyamete kadar devam ederdi.” dedi. Bu sırada Hızır aleyhisselâm tekrar teşrif buyurdu. Bu defa Abdülkâhir hazretleri hemen yerinden kalkıp, edeple lâzım gelen hürmeti gösterdi.
Abdülkâhir Sühreverdî 1168 (H.563) senesi Cemâzilâhır ayının on yedinci Cuma günü ikindi vakti Bağdad’da vefat etti. Ertesi gün erkenden Dicle kenarındaki dergâhına defn olundu.

Sühreverdî hazretleri çeşitli ilimlere dâir birçok kitap yazmıştır.
Mütercim.
Kaynak : İsmail Hakkı Bursevi (k.s. ) Ruhu’l Beyan Tefsiri : 9/434-435.