Tevbenin Makamları

İmâm Gazali (r.h.) hazretleri, “Minhâcû’İ-Âbidîn” isimli kitabında buyurdular:

Tevbe’nin makamları üçtür.
1- Günahların çirkinliğini düşünmek,
2- Allah’ın azâb ve gadabını düşünmek,
3- Kendi zaifliğini düşünmektir.

Birinci, günahların gayet çirkin olduklarını düşünmektir.
İkincisi: Allâh-ü Teâlâ Hazretleri’nin cezalandırması gayet şiddetli, azabının çok elim (ve acı verici) ve senin onun gazabına takat getiremeyeceğin kadar büyük olduğunu düşünmektir.
Üçüncüsü: Kendi zayıflığını, tahammülünün az ve çaresizliğini düşünmendir. Zira, güneşin sıcaklığına, polisin tokadına ve karıncanın ısırmasına dayanamayan bir insan, cehennemin sıcağına, zebanilerin kamçılarına ve ateşten yaratılmış olan katır gibi akreplerin, deve boynu gibi cüsseli yılanların ısırmasına nasıl tahammül edecektir; gazâb diyarı ve cehennemde?…
Gazabından ve azabından Allah’a sığınırız.

Kaynak : İsmail Hakkı Bursevi, Ruhu’l-Beyan Tefsiri Tercumesi: 3/372.