Evlilikler Kolaylaştırılmalı. Zorlaştırılmamalı….
Allâhü Teâlâ buyurdu (meâlen) “Sizden bekâr ve dul kadın ve erkekleri evlendirin. Kölelerinizden ve cariyelerinizden salihleri evlendirin. Eğer fakir iseler Allahü Teâlâ onları fazlından zengin kılar...” (Nur sûresi, âyet 32)
Osmanlı tarih kaynaklarından olan şer’iye sicillerinde evlilik merasimi ile alakalı âdetlere dair örnekler vardır. 9 Kasım 1866 tarihli 107 numaralı Çeşme Şer’iyye Sicili’ndeki ilanda, düğünlerde yapılması yasak şeyleri ve tarafların mal varlıklarına göre düğün ve çeyiz harcamalarına getirilen sınırlamalar yazılmıştır.
Îlannâmede evliliğin dînî ciheti, evlilikte ve mehirde denklik hususlarına dikkat edilmesi; israf ve kötü âdetlerin yapılmaması tenbih edilmiştir. Îlannâmenin giriş kısmından:
“İnsanlığın en önemli ihtiyaçlarından olan evliliğin kolaylaştırılması hakkında dînin hükümleri açıktır. Buna göre birbirine denk olan iki taraf arasında bir mehir tespit edilerek evlilik akdi yapılır.
Bu mehrin bir kısmı sonradan verilen mehir (mehr-i müeccel) olup bir kısmı da peşin verilen mehir (mehr-i muaccel) ismiyle anılır.
Peşin mehirin miktarının 10 dirhem gümüşe denk olması uygundur.
Ancak son zamanlarda evlilik konusunda yeni âdetler icat olunup evlilik zorlaştırılmakta, israf artmakta, fakirlerin bir kısmı evlenememekte, evlenenler de birçok borcun altında ezilmektedir.
Bu yüzden, evleneceklerin dört sınıfa taksim edilmesi ve bu sınıfların kudretine göre yapılacak masraf ve alınacak eşyanın tespit edilmesi, ayrıca bazı kötü âdetlerin de yasaklanması gerekli görülmüş, bu hususlara uymayanların cezalandırılacağı beyan olunmuştur.”
îlannâmede evlenen ve evlendirenlerin maddî sıkıntıya düşmesini engellemek için düğünlerde israfı önleyen yasaklara, nişan yüzüklerinin kıymetinden bohçalara, düğünün kaç gün süreceğinden pişirilecek yemeklere ve gelinin süslenmesine kadar birçok madde yazılmıştır.
Îlannâmenin sonunda da bu hükümlere uymayanlara verilecek cezalar yazılmış, evliliğin teşvik edilip nüfusun çoğalması, fakirlere evlilik konusunda köy ve mahalle halkının yardım etmesi istenmiştir. Böylelikle herkesin imkânı ölçüsünde harcama yapması sağlanmaya çalışılmıştır.
Kaynak : Yedikıta Tarih ve Kültür Dergisi
Göynem - Beyşehir 