Gıybeti Olmayanlar – Üç kişinin Gıybeti yoktur

 

Eserde vârid oldu:
“Üç kişinin Gıybeti yoktur. (Üç kişinin aleyhinde yapılan konuşma gıybet değildir:)
1- Zalim imâm,
2- Fisk-u fücurunu aşikâr işleyen fâsık,
3- Halkı bid’atine çağıran bid’at ehli..” 
.
Kaynak : Ed-Dürrü’l-Mensûr Tefsiri: c 7, s 577. 
İsmail Hakkı Bursevi(k.s.), Ruhu’l Beyan Tefsiri: 6/20.

Bil ki: Allâhü Teâlâ hazretleri, rezillik, kötülük, fena ve çirkinlerin izhâr edilip açıklanmasını sevmez. Ancak zulmünün zararı buyük, hilesi çok ve mekri (tuzakları) fazla olan zâlimin hakkında
izhâr edilmesi hariç… 
Bu durumlarda zâlimlerin kötülüklerinin izhâr edilmesi caizdir. 
Bundan dolayı Efendimiz (s.a.v.) hazretleri buyurdular:
-Fasık kişide bulunanı (fısk-u fucûru bilmeyenlere anlatın) zikredin ki, insanlar ondan (kendilerini) sakınsınlar.” 

Kaynak : Sübülü’s-SelâmŞerhin-Bulûği’l-Merâm, İsmail Hakkı Bursevi(k.s.), Ruhu’l Beyan Tefsiri: 6/19-20.
.

Mü’min, Kâfir ve Münafık

Efendimiz (s.a.v.) hazretleri, mü’minlerin, kâfirlerin ve münafıkların misâlini nehre atılan şu üç kişinin haline benzetirlerdi.
Mü’min nehri geçendir. (Yüzerek sâhil-i selâmete ulaşmıştır.)
Kafir, (suyun ortasında ayakta) durmuş.
Münafık da nehrin (dibine) inmiştir (ve ortasına doğru ilerlemiştir.) Hatta suyu ortaladığında çıkmaktan âciz kaldı. Kâfir, münâfık’a sesleniyor:
-“Bana doğru gel, boğulmaktan kurtulursun!” Mü’min de ona sesleniyor:
-“Sudan kurtulmak İçin bana doğru gel!” Münafık sürekli i-kisinin arasında gidip gelmektedir. (Kah mü’mine yaklaşıyor, sonra kâfirin sesine kulak verip ona doğru gidiyor… Kâh kâfire yaklaşıyor, sonra mü’minin sesine kulak verip ona doğru geliyor…
Böylece suyun içinde boğulmak üzere bocalayıp duruyor…)
Münafık bu iki durumun arasında gidip geliyor. Üzerine bir su geldiği zaman onu boğar. İşte münafık kişi, ölünceye kadar böyle bir şek, şüphe ve tereddüdün içindedir…
Ey gönlünde (kalbinde) nifak bulunduran kişi! Dikeni halk içinde çiçek göstermektedir.
Nifak yapan herkes Önde bulunuyor. Fakat sonuçta ne halka yanaşabilir ve ne hakka…

Kaynak : Keşşaf; c. 1, s. 713, 293