Dünya Ve Âhiret Seferlerinde Azık

Azığın hayırlısı, yemek olarak hazırlanan değil; takva olarak hazırlanandır. Kelâmın tahkikinde şu ortaya çıkmaktadır: Muhakkak ki insanın seferi (yolculuğu) vardır.

1 – Dünyanın içinde olan sefer,
2- Dünyadan (ölümle) olan seferdir.
Dünya’nın içinde yâni bir yerden bir yere yolculuk yapmak suretiyle meydana gelen seferlerde elbette azık lâzımdır.
Azık, yol için lâzım olan; yiyecek, içecek, binek ve maldır.

Dünyadan (ölümle) yapılan sefer ve yolculukta da elbette azık lâzımdır.
Dünyadan âhirete giden seferin azığı ise şunlardır:
1-Ma’rifetüllah,
2- Muhabbetüllah,
3- Taat ile meşgul olup, mâsivâdan yüz çevirmek,
4- Allah’a muhalefet etmekten kaçınmak,
5- Ve Allah’ın nehiylerinden yâni yasaklarından ictinâb edip kaçınmaktır.

Bu azıklar, dünyâ seferlerinde lâzım olan azıklardan daha hayırlıdır. Çünkü dünyâ azığı, seni münkati* (gececi bir azâb’dan) halâs edip kurtarmaktadır. Âhiret azığı ise, seni daimî elan bir azâbtan ve Cehennem ateşinden kurtarmaktadır.

Dünyâ azığı fânîdir; âhiret azığı ise, seni bakî, hâlis ve temiz olan lezzetlere yâni Cennete kavuşturur.

Hacca Azıksız Ve Hazırlıksız Gidilmez

Denildi ki, Yemen ehli, azık almazlar ve yola azıksız çıkarlar. (Bunun sebebini soranlara da şöyle cevap verirlerdi:)
-“Bizler tevekkül edenleriz! Çünkü Beytullah’a hacca gidiyoruz! O bizi doyurmayacak mı?” diyerek, tamamen insanlara yük olurlardı. Mekke’ye vardıkları zaman da halktan dilenmeye başlarlardı. Çoğu zaman da bu durum onları, hırsızlığa, soyguna, yağmalamaya ve gasp, yapmaya götürürdü. Ve bu şekilde azıksızliktan dolayı rezil olurlardı.

Bunun üzerine Allahü Teâlâ hazretleri: “Ve azık tedârik edin,” buyurdu.
Yâni, size yetecek ve kendisiyle yüzünü kararmaktan alıkoyacağınız kadar, kuru ekmek, yağ, sevik, hurma ve benzeri azıkları yanınıza alın. Bu azık sebebiyle insanlardan yemek istemekten, insanları zor durumda bırakmaktan ve onlara yük olmaktan korunun “Çünkü azığın en hayırlısı takvadır.” İstemekten ve çalıp, gasbetmekten korunun.
“Ve bana takva ile gelin, ey beyni olanlar!”
Çünkü akıllı olmak, Allah’tan korkmayı, takvâ’yı ve insanları takvaya teşvik etmeyi icabettirir. Sonra Allahü Teâlâ hazretleri, insanlara bundan maksadın Allahü Teâlâ’nın kendisi olduğunu emretti. Allah’tan başka herşeyden uzaklasın buyurdu. Hevâ ve hevesin şaibelerinden arınmış ve uzak olan aklın gereği de budur.

Bundan dolayı Allahü Teâlâ hazretleri hususiyetle akıl sahiplerine hitab etti. Takvâlı olmayan kişi, aklı olmayan akılsız gibidir.

Akıllı kişiye gereken, aklı bütün şaibelerden kurtarması, nefsini terbiye etmesi ve onu mertebelerin en yükseğine kavuşturup tekâmül etmesidir.

Kaynak : İsmail Hakkı Bursevi, Rûhu’l-Beyan Tefsiri: 2/434-435.