Bıyıkların Kısaltılması

Bıyıkların kısaltması, onların makas ile kırpılarak kesilmesi demektir. Efendimiz (s.a.v.) hazretleri her cuma günü. cuma namazına çıkmadan önce bıyıklarını kısaltırdı.
İmam Nevevî hazretleri buyurdular: Bıyıkların kısaltılmasında muhtar olan (tercih edilen), dudakların çevresi, görüleceği şekilde kısaltmaktır. Kaşlar gibi olurlar.

İhyâ-u Ulûmiddin’de buyuruldu: Dudakların çevresini kapatmayacak şekilde iki yana sarkmakta bir beis yoktur. Hazret-i Ömer (r.a.) ve başkaları böyle yapmıştır. Bu şekilde yapmak dudakları ve ağzı kapatmaz ve yemek bulaşığı da üzerinde kalmaz.
Mücâhidler (savaşanlar) için “dârü’l-harb“de (İslâmi idare olmayan ülkede) tırnakların uzatılması gibi, bıyıkların uzatılması da mendub’tur. Her ne kadar tırnak ve bıyıkları kesmek İslâm fıtratından ise de, savaşta düşmanların gözünde heybetli görünmek için, bıyık ve tırnakların uzatılması mendub’tur.
Sünnet olan, bıyıkların kısaltılmasidır. Kazılarak traş edilmesi, ise sakalın traş edilmesi gibi mekruhtur. Hadîs-i şerifte buyuruldu: Bıyıklarınızı kısaltın, sakallarınızı kısalıktan muaf tutun ‘(uzatın),  Bıyıkları kısaltmak, onları kesmek ve kırpmaktır. Affetmek ise, serbest ve hali üzere terk etmektir. Sakalları traş etmek çirkindir. Belki müsle (bir canlının uzuvlarını keserek ona işkence etmek gibi,) haramdır. Saç traşı (başının saçlarını) traş etmek kadınlar hakkında müsle olup yasak edildiği, erkeklere benzetme olduğu ve süslerini yok etmek olduğu gibi, erkekler için de, sakal traşı olmak müsle, kadınlara benzeme ve kemâlin (aslî güzelliği) yok etmek manâsına gelir.

Fakıhler şöyle buyurdular: Zamanı geldiğinde sakal bırakmak güzellik, traş etmekse onun kemâlini ve olgunluğunu elden kaçırmaktır. Meleklerin teşbihlerinden biri şudur:
“Erkekleri sakal ile tezyin eden (olgunlaştıran); kadınları, kakül, zülüf ve saç örükleriyle süsleyen Allah, noksan sıfatlardan münezzehtir.”
Keşşafta erkeklerin övülme makamında şu âyeti kerime şöyle buyurdu: Erkekler, kadın üzerine idareci ve hakimdirler.  Onlar, sakal ve sarık ehlidirler.
Nisâbü’l-İhtisâb’da buyuruldu: Erbabının, üzerinde hesab vereceği işlerden biri de, erkeklerin sakallarını traş etmeleri ve kadınların da erkeklere benzemek için saçlarını traş etmeleridir.
Sakaldan bir tutamdan fazla geleni kesmekte bir beis yoktur. Zira Efendimiz (s.a.v.) hazretleri, sakalını uzunluğuna ve enine tutardı. Bir tutamdan fazla geleni keserdi. Zira ifrad derecesinde uzun olan bir sakal, insanın fıtratını bozar. Uzun sakal gıybetçilerin diline düşer. Dedikoducuların, ileri geri konuşmalarına sebeb olur. Bu niyetle, söz konusu duruma düşmekten kaçınmanın bir sakıncası yoktur. Ak düşen (beyaz olan) kılları yolmak mekruhtur. Zamanımızda bâzılarının yaptıkları gibi, saç ve sakalının beyazlarını yolup, genç görüntüsü vermek mekruhtur.

Hafız buyurdu:
Siyah kılın defteri dürüldü. Artık yüzünde sıyâh kıl noksan olmaz, yüz kere seçsen ve yolsan bile…
Yâni çünkü sakalının siyahlık defteri dürüldü. Ve beyaz olmağa başladı. Beyazlarını birer birer çekip koparmakla beyazdan kurtulup gururlanmanın faydası yoktur. İnsaf gerek!

Arabî beyt:
Üstünü siyaha boyuyor.
Altında beyazları çıkıyor.
Altı bozuk olan bir şeyin üstünde hayır yoktur.

Kaynak : İsmail Hakkı Bursevi, Rûhu’l-Beyan Tefsiri

.